6- Birinin Sebep
Olmasıyla Ölenin Diyeti ve Çukura Düşenlerin Kıssası Hakkında
1. Hz. Ali
- - (-)
17137 (1)- Hz. Ali
anlatıyor: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) beni, Yemen'e vali olarak
gönderdi. Yolculuk esnasında bir aslana tuzak yapmak için çukur açan bir
topluluğa rastladık. Bu sırada birbirleriyle itişirken bir kişi o tuzağa düştü.
Adam düşerken başka bir adama tutundu. Kendisine tutunulan kişi başka birine, o
da başka birine tutundu. Böylece çukura düşenler dört kişi oldular ve çukurdaki
aslan onları yaraladı. Nihayet adamın biri aslana mızrakla vurarak onu öldürdü.
Daha sonra yaralanan adamların tümü yaralarından dolayı öldüler. İlk düşen
kişinin akrabaları diğerlerinin akrabalarına karşı savaşmak üzere silahlarını
çıkardılar. Bunun üzerine Ali yanlarına gelerek şöyle dedi: "Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) hayatta iken birbirinizle savaşmak mı
istiyorsunuz? Eğer razı olursanız ben aranızda hüküm veririm ve hüküm bu olur.
Yok, bu hükmü kabul etmezseniz Allah Resulü'nün (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
yanına varıncaya kadar birbirinizle savaşmaktan geri durursunuz ve O, aranızda
hüküm versin. Bundan sonra kim taşkınlık ederse onun hiçbir hakkı kalmaz.
Kuyuyu kazan kabilelerden diyetin dörtte birini, diyetin üçte birini ve diyetin
yarısını ve diyetin tamamını toplayın. Birinci adama diyetin dörtte birini
verin. Zira o, üstündekinin ölümüne sebep oldu. İkinci adama diyetin üçte
birini, üçüncü adama diyetin yarısını (ve dördüncü adama diyetin tamamını)
verin." Ancak onlar Ali'nin verdiği hükmü kabul etmeyip Allah Resulü'nün
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) yanına gittiler. Geldiklerinde Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem), Makam-ı İbrahim'in yanında bulunuyordu. Olup
bitenleri kendisine anlatınca: "Ben sizin aranızda hüküm vereyim"
buyurdu ve oturdu. Bu sırada bir kişi: "Ali aramızda hüküm verdi"
diyerek olanları anlattılar. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) de
Ali'nin verdiği hükmü tasvip etti.
[Sahih]
Diğer tahric: Ebu Davud
(3582), Tirmizi (1331) ve Nesai, es-Sünenu'l-kübra'da (8366) rivayet ettiler.
Heysemi, Mecma'uz-Zevaid
(6/287) der ki: "Hadisi Ahmed rivayet etmiştir. Senedinde bulunan Haneş'i
Ebu Davüd güvenilir saymıştır; ancak onda zayıflık vardır. Diğer ravileri,
Sahih'in ravileridir."
17138 (2)- Haneş
bildiriyor: Hz. Ali: "Dördüncü adama diyetin tamamını verin" dedi.
[Sahih]
17139 (3)- Haneş
el-Kinani bildiriyor: Yemen'de bir topluluk bir aslana tuzak çukuru kazdılar.
Aslan çukura düşüp insanlar ona bakmak için yaklaşınca adamın biri çukura
düştü, Ancak düşerken başka birine tutundu. O da başka birine, o da başka
birine derken dört kişi çukura düştü (ve öldüler). Düşenlerin yakınları
tartışmaya başladı ve birbirlerine saldırmak için silahlandılar. Bunun üzerine
Hz. Ali: "Dört kişi için iki yüz kişiyi mi öldüreceksiziniz? Ben sizin
aranızda hüküm veririm. Eğer kabul ederseniz, birinci düşen kişiye diyetin
dörtte birini, ikinci düşen kişiye diyetin üçte birini, üçüncü düşen kişiye
diyetin yarısını ve dördüncü kişiye diyetin tamamını verin" dedi. Ancak
Ali'nin verdiği hükmü kabul etmediler ve Allah Resulü'ne (Sallallahu aleyhi ve
Sellem) gittiler. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Ben sizin
aranızda hüküm veririm'' buyurunca, Ali'nin vermiş olduğu hüküm kendisine
bildirildi ve Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem) verilmiş hükmü tasvip
etti.
[Sahih]
17140 (4)- Haneş b.
el-Mu'temir anlatıyor: Hz. Ali, Yemen'de (vali) idi. Orada bir aslana tuzak
çukuru kazdılaL Bir kişi çukura düştü. Ancak düşerken başka birine tutundu. O
da başka, birine, o da başka birine derken dört kişi çukura düştü. Aslan onları
yaraladı ve kimisi çukurda iken, kimisi de çukurdan çıkarıldıktan sonra öldü.
Düşenlerin yakınları tartışmaya başladı ve birbirlerine saldırmak için
silahlandılaL Bunun üzerine Ali yanlarına gelip: "Yazık halinize! Dört
kişi için iki yüz kişiyi mi öldürecek siziniz? Gelin ben sizin aranızda hüküm
vereyim. Eğer kabul ederseniz tamamdıL Kabul etmezseniz Allah Resulü'ne
gidin" dedi. Sonra birinci düşen kişiye diyetin dörtte birinin, ikinci
düşen kişiye diyetin üçte birinin, üçüncü düşen kişiye diyetin yarısının ve dördüncü
kişiye diyetin tamamının verilmesine hükmetti." Ancak kimisi verilen hükmü
kabul edip kimisi etmeyince diyeti tartışan topluluğun ödemesine hükmetti. -
Behz der ki: Hammad: "Sanırım Allah Resulü (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
bir tarafına yaslanmıştı kalkıp oturdu" dedi.- Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem): ''Ben sizin aranızda hüküm veririm'' buyurdu. Hz. Ali'nin bu
konuda şöyle şöyle hüküm verdiği bildirilince Ali'nin vermiş olduğu hükmü
tasvip etti. -Affan rivayetinde: ''Ben sizin aranızda hüküm veririm''
demiştir.-
[sahih]